Linh dậy sớm hơn thường lệ. Không phải vì chuông báo thức. Cũng không phải vì đoàn tour hẹn giờ tập trung. Chỉ là ánh sáng sớm tràn qua rèm cửa khách sạn Cửu Long, lặng lẽ và đủ mềm để đánh thức một ai đó đang cố giấu mình dưới lớp vỏ “nghiệp vụ”.
Cô rửa mặt, thay đồ, nhưng để máy ảnh ở lại trong túi. Bất giác. Mọi ngày cô luôn đeo sẵn nó lên cổ như một phần trang phục, như một tấm áo giáp nghề nghiệp. Nhưng hôm nay, cô thấy… không cần.
Bữa sáng là một tô phở nghi ngút khói. Cô ăn chậm, ngồi một mình ở góc bàn. Ở bàn bên, bác tài xế của đoàn đang cẩn thận lột từng quả trứng luộc cho khách già, cười hiền:
– Cô ăn nhiều vô, hôm nay đi bộ hơi nhiều đó nghen.
Không ai ghi lại khoảnh khắc ấy. Không ai cảm ơn. Nhưng Linh thấy tim mình thắt lại một nhịp, đơn giản vì nó quá thật.
Điểm dừng đầu tiên trong ngày là Chùa Vĩnh Tràng – một công trình kiến trúc đặc sắc với mái vòm Pháp, cột Nhật, tượng Phật Thái, và những lối đi quanh co dẫn người ta tới cái tĩnh của tâm.
Linh không theo đoàn. Cô đi chậm rãi qua những hành lang lát gạch nung, nơi các bức tượng La Hán đứng trầm mặc giữa tiếng chuông xa xa. Một cụ sư già ngồi tỉa cây kiểng dưới tán bồ đề. Linh không có ý định trò chuyện, nhưng ông ngẩng lên, ánh mắt sáng và giọng nhẹ như mây:
– Cô nhìn cây này xem, tán nó lệch. Nhưng cô có thấy nó vẫn đẹp không?
Linh gật.
– Vâng. Vì nó thật.
– Đúng rồi. Người ta cứ thích cây thẳng, hoa nở đều. Nhưng cây cũng như người. Có lệch, có sẹo mới có hồn.
Linh không ghi lại câu ấy. Cô chỉ nhớ. Mà có lẽ, những gì thật nhất thì không cần viết, chỉ cần giữ.
Tiếp theo là Trại rắn Đồng Tâm. Linh vốn không thích rắn – chúng khiến cô liên tưởng đến những thứ trơn tuột, lẩn khuất và nguy hiểm. Nhưng tại đây, dưới sự dẫn dắt của một kỹ thuật viên trẻ – người nói chuyện với ánh mắt đầy say mê, cô lại thấy… tò mò.
Chàng trai ấy kể về quá trình lấy nọc, cách phân loại độc tố, và những lần bị cắn suýt mất mạng. Nhưng khi một cô bé trong đoàn hỏi: “Sao anh không bỏ nghề?”, anh chỉ cười:
– Vì mỗi lần cứu được người nhờ vắc-xin mình nghiên cứu, mình thấy mình không phí cuộc đời.
Linh đứng bên, lặng người.
Cô nghĩ tới những bài điều tra cô từng viết, những bài từng khiến cả doanh nghiệp phải đóng cửa, từng khiến làn sóng dư luận dâng trào. Nhưng có bao giờ… cô tự hỏi mình đang cứu ai, hay chỉ đang lật mặt vì đó là công việc.
Bữa trưa ở một nhà hàng miệt vườn bình dị. Món gỏi củ hủ dừa tôm thịt được trình bày đơn sơ nhưng tinh tế. Linh cắn một miếng, vị chua ngọt lan ra như một câu chuyện được kể bằng vị giác. Không một bàn tay nào ở đây cố làm vừa lòng khách – nhưng chính vì thế mà món ăn lại thành thật.
;
Một bác gái lớn tuổi ngồi cùng bàn, thấy cô ăn ngon, liền gắp cho thêm miếng cá lóc kho tộ:
– Con ăn nhiều vô, nhìn người mỏng dánh. Làm nhà báo hả? Tội, nghề đó dễ bị ghét lắm mà.
Linh bật cười, thật lòng.
– Dạ. Nhưng con đang học lại cách để viết mà không bị ghét nữa.
– Ừ, ráng nghen con. Viết cho người ta thấy chỗ đẹp của mình. Chê thì dễ lắm. Nhưng khen cho thật mới khó.
Buổi chiều, đoàn ghé chợ trái cây Vĩnh Kim. Trời nắng nhẹ, những sạp hàng đầy màu sắc như một bức tranh nhiệt đới sống động: xoài cát vàng óng, chôm chôm đỏ rực, mận hồng đào mướt nước, nhãn, sầu riêng, bưởi da xanh… Người bán thì rôm rả, người mua thì hớn hở.
Linh lang thang một mình, không định mua gì – nhưng rồi một bé gái chừng chín tuổi chạy đến, dúi vào tay cô một bịch nhãn nhỏ, miệng cười toe:
– Con thấy cô đi một mình, cho cô ăn thử nha. Nhãn này ngọt lắm, bà con trồng á!
Linh chưa kịp nói gì, bé đã chạy đi.
Cô nhìn bịch nhãn trong tay – món quà không cần lý do, không cần trao đổi. Cô không nhớ lần gần nhất mình nhận được thứ gì mà không đi kèm điều kiện là khi nào.
Trên đường về lại Sài Gòn, xe chạy chậm qua những con đường làng, xuyên qua vườn cây, qua những căn nhà mái tôn thấp, qua sông nhỏ và đồng ruộng. Trong tay Linh là sổ tay đã kín chữ – nhưng lần này, chữ không còn là danh sách lỗi cần kiểm tra, mà là tên người, câu nói, ánh mắt và những điều nhỏ bé nhưng đủ khiến một người dừng lại.
Cô không còn thấy cần thiết phải lật mặt gì cả. Mọi thứ đã quá rõ ràng – không phải vì ai đó cố chứng minh, mà vì chính sự không cố ấy mới là minh chứng vững bền nhất.
Khi về tới thành phố, đèn đã lên trên đại lộ. Tiếng còi xe lại rộn ràng. Lịch họp lại chờ sẵn trong hộp thư. Nhưng trước khi mở máy tính, Linh ngồi lại rất lâu. Cô viết một dòng – ngắn thôi, nhưng như một bản thảo khởi đầu:
“Có những bài viết được sinh ra không để công kích, mà để xoa dịu.
Và tôi nghĩ, bài viết này… chính là một trong số đó.”