Văn phòng tòa soạn vẫn như mọi khi: lạnh, trắng, và đặc quánh mùi điều hòa. Linh ngồi vào bàn làm việc của mình lúc 9 giờ sáng, với mái tóc cột gọn và một ly cà phê đen không đường quen thuộc. Cô mở laptop, lướt qua email – một tin nhắn từ trưởng ban đã nằm sẵn ở đầu hộp thư:
“Chờ bản thảo bài điều tra du lịch xanh. Nhớ giữ sắc thái phê bình đúng tông.”
Cô ngồi đó, nhìn câu chữ hiện lên trên màn hình. Không phải vì bất ngờ. Mà vì cảm thấy… xa lạ.
Đêm qua, khi về tới nhà, Linh đã nằm rất lâu, không ngủ. Cô nhìn trần nhà, rồi nhắm mắt lại, nghe lại tiếng chèo xuồng nhẹ giữa hàng dừa nước, tiếng bé gái gọi “cô ơi ăn thử đi”, tiếng cụ già nhắc “viết cho người ta thấy cái đẹp”. Tất cả những âm thanh ấy không vang to, không gây tiếng vang mạng xã hội – nhưng lại lặng lẽ hằn vào trí nhớ cô như những dòng mực không phai.
Và rồi cô mở laptop – không để viết điều tra, mà là để viết một điều thật lòng.
Tiêu đề:
“Phía sau chiếc xuồng ba lá” – một lời thì thầm tử tế từ miền Tây sông nước
Trích đoạn bài viết:
Tôi từng đến miền Tây với vai diễn của một người nghi ngờ.
Tôi nghĩ mình sẽ tìm được những vết nứt sau lớp vỏ “du lịch xanh” đang được các công ty ra sức quảng bá. Nhưng cuối cùng, tôi lại tìm được một điều khác – một thứ mà lâu rồi tôi không còn tin nó tồn tại: sự chân thành không cần sân khấu.
Miền Tây đón tôi không bằng chiêu trò. Mà bằng một bịch nhãn nhỏ từ tay một bé gái lạ. Một bát phở sáng có người bóc vỏ trứng hộ người già. Một bác chèo xuồng chỉ biết cười và hát khi có khách, không nói đạo lý, không cần like.
Du lịch xanh, hóa ra không nằm ở bảng hiệu hay khẩu hiệu. Nó nằm ở ánh mắt của người bán hàng không ép mua, ở tiếng đờn vọng cổ dưới tán dừa không đòi tiền boa, ở bữa cơm quê không chỉnh màu để đăng story.
Tôi không tìm thấy điều giả dối nào đáng lên án. Nhưng tôi lại tìm thấy những điều chân thực đáng được viết ra. Và tôi chọn viết về chúng, dù tôi biết bài viết này sẽ không gây sóng gió gì.
Khi gửi bài đi, Linh đính kèm một ghi chú: “Nếu anh muốn một bài điều tra gay gắt, hãy giao nó cho người khác. Còn nếu anh muốn một bài tử tế – thì đây là bài tử tế của tôi.”
Một tuần sau, bài được đăng trên trang phụ. Không chạy quảng cáo, không ảnh bìa giật gân. Nhưng trong hộp thư cá nhân, Linh nhận được gần 40 phản hồi – từ độc giả, từ những người làm du lịch, từ cả một giáo viên tiểu học ở Đồng Tháp. Họ viết:
“Cảm ơn vì đã không biến miền Tây thành một đối tượng bị mổ xẻ.”
“Đọc bài mà thấy như được về quê.”
“Tôi làm du lịch, và lần đầu thấy có người viết về tụi tôi mà không nghi ngờ.”
Linh ngồi lặng, đọc từng dòng. Cô không cần nổi tiếng hơn. Cô chỉ cần thấy mình có thể tin vào điều tử tế mà vẫn làm báo được.
Vài tháng sau, khi dọn dẹp lại balo cũ, cô thấy vẫn còn một tờ giấy gấp nhỏ – nét chữ nắn nót của bé gái ở chợ trái cây Vĩnh Kim: “Tặng cô nhãn, vì cô hiền. Cô nhớ viết cho chỗ con đẹp nha. Đừng viết xấu nha cô.”
Linh cười. Lần đầu tiên, một lời nhắn từ một người không biết đọc báo, không biết cô là ai, lại làm cô xúc động đến vậy. Cô đặt tờ giấy ấy vào giữa cuốn sổ tay điều tra đã cũ. Khép lại. Nhẹ như một lời chào.
Và rồi, cô lại bắt đầu một chuyến đi mới.
Không phải để ghi hình, mà để được sống.
Không phải để “phơi bày”, mà để được cảm.